Elinor-Ostrom Park / Công viên Elinor-Ostrom

Trong Công viên Elinor-Ostrom, một cấu trúc không gian đặc sắc được hình thành thông qua việc tổ chức mạng lưới cây xanh nhằm định dạng các khoảng trống mở. Các khoảng trống này không chỉ đóng vai trò như không gian công cộng linh hoạt, mà còn mở ra tầm nhìn cảnh quan hướng về khu vực đô thị xung quanh cũng như tuyến đường sắt trên cao. Tuyến đường sắt, với tư cách là một xương sống không gian (spatial backbone), đồng thời là hành lang chức năng đô thị (urban conduit), đảm bảo sự kết nối liền mạch giữa các phân khu chức năng trong toàn bộ công viên.

Công viên Elinor-Ostrom tọa lạc tại Seestadt Aspern – một khu đô thị mới đang phát triển gần thành phố Vienna – được nhận diện bởi hệ thống cây xanh liên tục bao quanh và định hình ranh giới công viên. Các hàng cây dạng cột, bố trí xen kẽ theo nhịp điệu, thiết lập ranh giới cảnh quan giữa khu dân cư lân cận và tuyến đường sắt trên cao. Chính cấu trúc đa dạng này đã kiến tạo nên một khoảng trống trung tâm quy mô lớn, tạo sự đối lập rõ nét với tính chất tập trung và dày đặc tại các không gian ven rìa công viên.

Đáng chú ý, tại trung tâm khoảng trống phía Nam, một không gian cảnh quan được thiết kế, cho phép mở rộng tầm nhìn toàn cảnh từ không gian công viên ra đến hồ lân cận. Đồng thời, công viên được kết nối một cách liền mạch với tuyến dạo ven hồ thông qua quảng trường Seebogenplatz, tạo nên sự chuyển tiếp hài hòa giữa không gian sinh hoạt công cộng và cảnh quan mặt nước.

Thiết kế của công viên xác lập tuyến đường sắt trên cao như một trục không gian trung tâm, đồng thời là yếu tố đô thị nổi bật trong cấu trúc tổng thể. Tuyến đường sắt này hoạt động như một xương sống không gian, kết nối liền mạch các khu vực chức năng khác nhau trong công viên. Không gian bên dưới tuyến đường sắt, được nhấn mạnh bởi ngôn ngữ màu sắc đặc trưng, được chuyển hóa thành một không gian xanh giàu sức sống. Khu vực này thu hút đa dạng hoạt động và trở thành một điểm nhấn quan trọng trong trải nghiệm cảnh quan. Sự tương tác giữa khung cây xanh, khoảng trống mở, và tuyến giao thông trên cao đã thiết lập nên một cấu trúc nền tảng bền vững về mặt không gian. Nhờ đó, Công viên Elinor-Ostrom có khả năng phát triển đồng hành cùng đô thị, thích ứng linh hoạt với cảnh quan đô thị luôn biến đổi.

Trong quá trình phát triển ý tưởng, trọng tâm được đặt vào việc tích hợp hài hòa tuyến đường sắt trên cao vào tổng thể công viên. Không gian bên dưới đường ray, vốn được quy hoạch như vùng bảo hộ, đã được thiết kế để chứa đựng nhiều hoạt động gắn với vận động thể chất. Quá trình thiết kế nhấn mạnh đến sự tham gia chủ động của cộng đồng người sử dụng, thông qua các hình thức tham vấn trước cuộc thi, nhằm đảm bảo rằng các nhu cầu thực tiễn được phản ánh trong dự án công viên. Hoạt động tại đây hết sức phong phú, từ các bộ môn thể thao hiện đại như leo núi nhân tạo (bouldering), parkour, cho đến khu vui chơi xe đạp do một đơn vị tư nhân vận hành. Các cơ quan công quyền đồng thời bổ sung bằng cách cung cấp hạ tầng thể thao cho trường học lân cận, bao gồm sân bóng đường phố và sân bóng đa năng.

Sự đa dạng trong các hình thức sử dụng năng động bên dưới tuyến đường sắt được tổ chức trong mối quan hệ hài hòa với những không gian tĩnh, linh hoạt và dễ thích ứng ở các khu vực khác của công viên. Không gian của công viên được xây dựng một cách có hệ thống dựa trên khảo sát cộng đồng và các sự kiện tham vấn công khai. Những ý tưởng hình thành từ quá trình tham gia này đã được chuyển hóa có chọn lọc vào phương án dự thi, đồng thời được tinh chỉnh trong các giai đoạn quy hoạch tiếp theo.

Nguồn: Elinor-Ostrom Park by Uniola – Landscape Architecture Platform | Landezine